Review of Setswana Texts: Poems, Narratives, and Nursery Rhymes

Question: Are the answers correct , if sorh correct me Asaenemente 02 Ditaelo: (1) O se kopolle Pukutlhahlo ge o araba dipotšišo tše. (2) Bala Lengwalothuto le ka šedi mabapi le Pholaetšareseme le Bohwirihwiri. Potšišo 1 Theto Bala sereto se gomme o fetole dipotšišo tšeo di latelago: 1 Ke bophelo re swere, 2 Ebile ke tema re a kgatha, 3 Ke kobo re apere, 4 Ebile ke makhura re a tlola. 5 Ke kudumela re a kgapha, 6 Ebile ke seletšo re a letša, 7 Ke bogobe re a ja 8 Ebile re a šeba, 9 Ra ba ra fologetša. 10 Re hlwa le ona, 11 Re dula le ona, 12 Ra ba ra dudišana, 13 Re tsebana ka ona, 14 Re kopana ka ona, 15 Ra ba ra robala ka ona, 16 Ebile re tsoga ka ona le ona … 17 A reng mathata a lefase 18 A bolelwa, a baba takatsong, 19 Ebile a nkga go swa. 20 A phadišana le a bophelo, 21 A swarišane a kakatletše. 22 A tswala, a tswalana, 23 A boe a tswalelane, 24 A tswale bohlale goba botlaela, 25 Mabothata ke tau ya mokgalabje. (Tauatsoala le ba bangwe [Letl. 76–77) NSO1506/101/3/2025 17 1.1 Akaretša diteng tša sereto se ka bokopana. (8) 1.3 Efa diponagalo tša sebopego sa kantle tše hlano tša sereto se se lego ka godimo. (5) 1.4 Ngwala o be o hlaloše dikapolelo tše pedi tšeo di lego gona mo seretong. (4) 1.5 Efa sereto se hlogo o be o hlaloše gore ke ka baka la eng o kgethile hlogo yeo. (3) /20/ Potšišo 2 Kanegelokopana Bala setsopolwa sa kanegelokopana ye gomme o arabe dipotšišo tšeo di lego mabapi le yona: Lefase le ka go raga Go tšwa go puku ya Taba ga di fele: Mongwadi ke AB Moganedi Batho ba bangwe ba na le mahlatse ruri. Motho o fo re a godile boima a topa tša fase, ka gabo ba itlhakela, ya re ge a gola a thoma a šoma, ka pejana tša thoma go mo tsogela, ya ba tsoro ya go se dulwe ke ntši. Go bile bjalo go Phaile monna yo mongwe wa motse wa Mamelodi’a Tshwane. Phaile o fihlile Mamelodi e sa le lesogana la moganyaganyana a etšwa Bohlabela bja Transfala thoko tšela tša boMashishi-a-magolo-a Manyapo‘a Hlabirwa. Ge a fihla Tshwane e be e tloga e fo ba ditšhilaneng yo mongwe wa go se re selo. Sekolong gona o be a etšwa fela a se a fihla kgole kudu. Mphato wa marematlou o be a o lekile fela a o tlogela a se a o fetša ka lebaka la gona go hloka ditseka. O ile ge a fihla Tshwane a thušwa ke go thwala mošongwana ka pela gomme sepedisepedi ra bona a phutologa a bile a swaologa e eba lesogana le lebotse la seemakamaoto la tsoro. Ke a bona ka sona sebopego seo sa gagwe sa go kganyogega ke lona lebaka le a go thwalwa ke ba lekgotla le lengwe la go tsebalega la diinšorense gore e be morekiši wa diinšorense. Barekiši ba re ba tlwaetše e le diithati tše di sa dulwego ke ntši. Le gona re ba tseba e le batho ba ba tsebago go bolela. Yoo e be e le Phaile ge. Mo fe mošomo wa go bolela o mo potile ka mo a go ratago. 2.1 Naa molaetša wa kanegelokopana ye ke eng go fihla fao go tsopotšwego? (4) 2.2 Hlaloša tikologo ya kanegelokopana ye o lebeletše lefelo le nako ya yona. (4) 2.3 O gopola gore moanegwathwadi wa kanegelokopana ye ke mang le gona ka lebaka lefe? (2) /10/ Potšišo 3 Nonwane 3.1 Ngwala kakaretšo ya nonwane ya pheteletšannete yeo o e tsebago o be o ngwale mohola wa yona. /10/ Potšišo 4 Dikošanathaloko tša bana le dituntuletšo goba dikunkurobala 4.1 Ngwala košanathaloko ya bana e tee go tšeo o bego o di rata o be o ngwale le mohola wa yona. /10/ PALOMOKA: [50] Potšišo 1: Theto 1.1 Akaretša diteng tša sereto se ka bokopana. – Sereto se se hlalosa bophelo go swana le mofero o re kgomago ka gona letšatši le letšatši. Bophelo bo bopša ka ditiro tše dintši, go akaretša go šoma, go fepediša, go lwantšha mathata, go katanela pele, ke nngwe le nngwe ya ditiro tše re swanetšego go di dira letšatši le letšatši. Bomme ba bja loša go re bopee ka bohloko bjo bo tseneletšego le dithabo tše bo holofeditšego. 1.3 Efa diponagalo tša sebopego sa kantle tše hlano tša sereto se se lego ka godimo. – Lengwalo la dikgatho – Go tswalana ga ditema – Go ba le sehlogwana goba ga sehlokwa sa sereto – Go ba le dinaane tša go latela mefutakgabo ya sereto – Mokgwa wa go ba le merumokwano. 1.4 Ngwala o be o hlaloše dikapolelo tše pedi tšeo di lego gona mo seretong. – “Ke kobo re apere” e bontšha kamoo bophelo bo hlaleeditswego e bile bo swaišwago bjalo ka kgobusa ya motho. – “Ke bogobe re a ja” go bontšha bophelo go syna le dikgwaso tše molayo tša bophelo bjo balekane le monate wa bogobe. 1.5 Efa sereto se hlogo o be o hlaloše gore ke ka baka la eng o kgethile hlogo yeo. – Hlogo: “Bophelo” – Ka lebaka la gore sereto se se boletše ka botlalo ka ga bophelo le go hlaloša ditlamo tše di lego gona bophelong ka moka ga yona. Potšišo 2: Kanegelokopana 2.1 Naa molaetša wa kanegelokopana ye ke eng go fihla fao go tsopotšwego? – Molaetša wa kanegelokopana ye ke gore motho a ka gata pele ga maemo le morago ga maemo ka difefo le mathata a bophelo, gomme a ka thopa katlego ka tše dingwe. 2.2 Hlaloša tikologo ya kanegelokopana ye o lebeletše lefelo le nako ya yona. – Lefelo: Kanegelokopana ye e direga Mamelodi, wa Tshwane. – Nako: E direga nakong ya tšatši le mosegare ka lebaka la ditiro tše di mosongwana le tša tšatši. 2.3 O gopola gore moanegwathwadi wa kanegelokopana ye ke mang le gona ka lebaka lefe? – Moanegwathwadi wa kanegelokopana ye ke Phaile ka lebaka la gore kanegelo ye e bolela ka boiphihlelo bja gagwe le dikeletso tša gagwe. Potšišo 3: Nonwane* 3.1 Ngwala kakaretšo ya nonwane ya pheteletšannete yeo o e tsebago o be o ngwale mohola wa yona. – Kakaretšo: Nonwane ya “Morongwa le Dijo tša mmereko” e bolela ka bana ba go phela seferong seo se thubagalo ke bositwe fele gomme ba thoma go nyakana le dijo ka moka nako. Moipeele o goeletša Morongwa, e be ba ka fao e ba latelago gagwe le go ba hlakodiša metsotswana ya bona. – Mohola: Nonwane ye e ruta bana bo boša le botse, le kamoo go tshwanetse go lotea dilo tša gago di rileng mà e be selo sa boleng bjale ka dinokwane di ka thuša go ba ruta go se senye. Potšišo 4: Dikošanathaloko tša bana le dituntuletšo goba dikunkurobala 4.1 Ngwala košanathaloko ya bana e tee go tšeo o bego o di rata o be o ngwale le mohola wa yona. – Košanathaloko: “Thula thula phiri o šea Ka morula o selepe Modimo kgotsa monna A ge Phiri e ya tšona” – Mohola: Košanathaloko ye e ruta bana ka go tsoma phiri e bile e gata kgato ya go hlokomela maemo a tikologo ya gabo bona gomme go fapaneng le meya ya ntlo le ya motse gomme ba ka hlokomela ba lekgowa lebelo lehutzeri la motse