Ask AI on The Internet
Question: Potso 1: Fonetiki 1.1. Neela dirwe tsa puo di le tlhano le mokgwa o di dirisiwang ka ona go dumisa medumo. (10) 1.2. Jaaka re itse gore ditumanosi tsa Setswana di supa. Bontsha ditumanosi tse mo papetlaneng o bo o bontshe le maemo a dipounama le a leleme a tsona (15) 1.3. Bopa mafoko ka ditumanosi tse di latelang, morago o a dirise mo dipolelong tse di tlhabosang. (10) a. [ɔ] (2) b. [u] (2) c. [o] (2) d. [e] (2) e. [ε]
**POTSO 1: FONETIKI** ### 1.1. Neela dirwe tsa puo di le tlhano le mokgwa o di dirisiwang ka ona go dumisa medumo. (10) **Dirwe tsa puo** ke ditho tsa mmele tse di dirisiwang go bopa medumo mo puong. Fa ke dirwe tsa puo di le tlhano le tsela e di dirisiwang ka yona: | Tiro ya puo (Dirwe) | Mokgwa wa tiriso ya go dumisa modumo | |------------------------|---------------------------------------------------------| | 1. Dipounama | Go tswalwa kgotsa go atlhamisiwa, go thibela kgotsa go tlhagisa phefo (e.g., /m/, /p/) | | 2. Leleme (leleme ka bophara, ntlha, morago, bokodung) | Go tshwaragana le marama kgotsa magole a legano go bopa medumo (e.g., /t/, /l/, /r/) | | 3. Maikutlo a legano (Palate) | Go tlhotlheletsa segalo sa leleme go dira medumo a fapaneng (e.g., /ʃ/, /j/) | | 4. Ditsogo tsa meno (Pharynx le nepa ya meno) | Leleme kgotsa dipounama di ama meno go dira modumo (e.g., /f/, /s/) | | 5. Dikgaolo tsa mowa (Mafura a legano - Velum le Pharynx) | Go bula kgotsa go tswala go kgontsha kgotsa go thibela mowa, go dira nasala kgotsa gongwe analala (e.g., /ŋ/, /k/, /g/) | **Mongwe le mongwe wa dirwe tseno o na le seabe mo tlhagisong ya modumo kgotsa medumo e e rileng.** --- ### 1.2. Bontsha ditumanosi tsa Setswana mo papetlaneng, o bo o bontsha maemo a dipounama le a leleme a tsona. (15) | Ditumanosi | Maemo a dipounama | Maemo a leleme | |----------|----------------------|-------------------| | [i] | dipounama di tshwerwe | leleme kwa pele, kwa godimo | | [e] | dipounama di tshwerwe | leleme kwa pele, magareng | | [ɛ] | dipounama di tshwerwe | leleme kwa pele, kwa tlase karolong e e kwa godimo | | [a] | dipounama di atlhamilwe| leleme magareng, fa tlase | | [ɔ] | dipounama di atlhamilwe| leleme kwa morago, magareng | | [o] | dipounama di atlhamilwe| leleme kwa morago, magareng | | [u] | dipounama di tshwerwe | leleme kwa morago, kwa godimo | **Ka kakaretso:** - **[i], [e], [ɛ]**: dipounama di tshwerwe, leleme kwa pele - **[a]**: dipounama di atlhamilwe, leleme magareng fa tlase - **[ɔ], [o], [u]**: dipounama di atlhamilwe kgotsa di tshwerwe fa tlase, leleme kwa morago --- ### 1.3. Bopa mafoko ka ditumanosi tse di latelang, morago o a dirise mo dipolelong tse di tlhahiso. (10) #### (a) [ɔ] **Lefoko:** [lɔmɔ] (lomo = molomo) **Polelo:** Ngwana o tlhapa **lomo** pele ga dijo. #### (b) [u] **Lefoko:** [pula] (pula = pula/letlha la dikgafela) **Polelo:** **Pula** e a na gompieno. #### (c) [o] **Lefoko:** [bona] (bona = bona/see) **Polelo:** Ke **bona** bana ba tshameka kwa ntle. #### (d) [e] **Lefoko:** [pele] (pele = pele) **Polelo:** Bala **pele** ga se sengwe. #### (e) [ɛ] **Lefoko:** [bɛnɛ] (bene = bolatsa) **Polelo:** Ngwana o **bene** fa fatshe. --- **Tlhokomeliso:** O ka fetola mafoko a o a tlhopha jaaka a tsaya ditumanosi tse di amang le Setswana. Fa o batla lepuo le le botoka mo go le lengwe la dikarolo, mpolelele!
Think your answer is better than the AI's? Post it below.
Other Most Relevant Posts:
Question Tags
If you want your question answered by an AI, click here.
Post your own comment or use AI: